عبدالعلی موحدی؛ همبستگی قرآن و عترت (نگاهی به جایگاه سنت در کنار قرآن)، قم، انتشارات امامت اهل بیت علیهم السلام، پاییز ۱۳۹۸؛ ۱۹۲ صفحه
بخشی از مقدمه مؤلف
از جمله معتقدات اصیل اسلامی و آموزه‌های پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله و سلم اعتقاد به مقام امامت اهل بیت علیهم السلام می‌باشد که از جانب خدای متعال پس از وجود مقدس رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم هدایت کنندگان بشر به سوی خدا هستند. در این راستا ویژگی شیعه تبیین رابطه این بزرگواران و کتاب آسمانی قرآن است که معتقدند تنها راه صحیح مراجعه و دستیابی به تمامی معارف بلند آیات الهی رجوع و تمسک به معلمان واقعی و دارندگان علم قرآن و اهل بیت علیهم السلام می‌باشد. این امر هم در برخورد با آیات قرآن و معرفی پیامبر و اهل بیت علیهم السلام به عنوان آگاهان به حقایق قرآنی قابل مشاهده است و هم در ادعای معصومان مبنی بر دارا بودن این ویژگی، قابل دریافت می‌باشد.
مراجعه‌ای به سخن این بزرگواران و در کنار آن اعتراف دیگران به عجز و نادانی خود در برابر بلندای علم و آگاهی اهل بیت علیهم السلام، پرده از این حقیقت بر می‌دارد که برای پیگیری مقاصد الهی در آیات قرآنی و کسب هدایت از انواع آن، چاره‌ای جز در آویختن به همتای آن وجود ندارد و تا زمانی که بیان این بزرگواران به آیات قرآن ضمیمه نشود و حصول آنچه خداوند از نزول آیات اراده کرده است اطمینان حاصل نخواهد شد. در مقابل این اعتقاد دیدگاه‌ها و نظریه‌های دیگری نیز وجود دارد که به صراحت یا در پوشش در صدد حذف یا کمرنگ کردن جایگاه مقام بیان اهل بیت علیهم السلام در کنار قرآن و گسستن پیوند الهی میان این دو منبع هدایت هستند……….
در این میان گروهی وجود دارند که به سبب زیستشان در میان جامعه شیعی خود را نه شیعه می‌دانند و نه اهل تسنن. آنگاه با عنوان «قرآنی» و عناوینی مانند آن خود را معرفی می‌کنند. اینان نیز درصدد هستند تا با تاکید بر کلام الهی و با استناد به ویژگی‌های آن نقش سنت پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم و اوصیای ایشان علیهم السلام در انتقال هدایت الهی را ناچیز و کم اهمیت جلوه دهند و مراجعه به بیانات این خاندان در تبیین و توضیح کلام الهی را نامعقول معرفی کنند. افرادی همچون شریعت سنگلجی، یوسف شعار، ابوالفضل برقعی و مصطفی طباطبایی برآنند که مسلمانان برای رفع اختلاف میان خود باید به سوی قرآن بازگردند و مفسران از تفسیر به رأی کلام الهی دست بردارند و مذهبی جز مذهب قرآن برنگزیند.
….. گروه‌ها و مذاهب مختلف اسلامی دیدگاه های خود را در حل این مسأله ارائه کرده‌اند آنچه در این نوشتار مورد نظر بوده است پیگیری دیدگاه گروه خاصی از آنان است که در عناوین قبل معرفی شدند. در تعبیری دیگر می‌توان از دیدگاه آنان با عنوان اندیشه سلفی‌گری ایرانی نام برد. در ادامه این نوشتار سعی شده تا گام به گام همراه با دفع شبهه‌ها و اشکال‌های این گروه از مخالفانِ عقیده لزوم مراجعه به سنت پاره‌ای از اصلی‌ترین ادله این عقیده نیز ارائه شود و به منظور دفع سایر شبهات تبیین بیشتری از آن عرضه شود.
بخش نخست
از این رو در بخش نخست این نوشتار دیدگاه خودبسندگی قرآن به همراه ادله آن آورده شده است. دستاورد این بخش این است که این نویسندگان در طرح ادعای خود دچار اضطراب هستند آنجا که برای مدعای خود دلیل اقامه می‌کنند قرآن را مستقل و کافی در ارائه هدایت می‌دانند و هنگامی که با سنت نبوی مواجه می‌شوند، سهمی از ارائه هدایت را برای آن نیز در نظر می‌گیرند در تبیین مفهوم استقلال و کفایت قرآن در تعاونی صرفاً بر معنادار بودن و قابل ترجمه بودن و مانند آن تکیه می‌کنند و گاهی نیز معنای مورد انتظار از استقلال در حجیت و کفایت در ارائه همه محتوای دین را مورد نظر قرار می‌دهند.
بخش دوم
این حقیقت سبب شده است تا در بخش دوم که به بررسی و نقد این تئوری اختصاص یافته، هر دو معنای برداشت شده از مدعای آنان مورد دقت قرار گیرد و تهافت‌ها و تناقض‌های گفتاری آنان نیز آشکارتر مورد انتقاد واقع شود. تلاش شده تا در این بخش ابتدا مدعای این گروه نقض گردد، مثال‌های نقض این دیدگاه ارائه شود و در ادامه بی دلیل بودنِ ویژه دانستن آیات الأحکام در مراجعه به سنت نمایان شود.
بخش سوم
در بخش بعد تحت عنوان اثبات همبستگی قرآن و سنت، ادله عقلی و نقلی همتایی قرآن و سنت ارائه شده است. دستاورد این بخش این است که خداوند متعال هدایت خود را در دو بخش به ما ارائه کرده و از این رو برای دستیابی به هدایت الهی چاره‌ای جز مراجعه توأمان به این دو منبع نداریم. البته نه اینکه پاره‌ای از هدایت در یک منبع و پاره‌ای دیگر در منبع دوم آمده باشد، بلکه همانگونه که در برداشت از قرآن کریم چاره‌ای از ملاحظه باهم آیات نیست و در جمع آیات یک موضوع مراد خداوند جستجو می‌شود و همان وزان باید در کنار آیات قرآنی از سنت نیز پی‌جویی شود تا در مجموع دسترسی به مراد خداوند حاصل شود.
بخش چهارم
بخش انتهایی با عنوان واکاوی عقیده همبستگی قرآن و سنت به تبیین بیشتر این اعتقاد و بررسی شبهات دیگر درباره آن اختصاص یافته و تلاش شده تا در مطالب ارائه شده، کج فهمی‌های پیرامون این عقیده تصحیح شود. دستاورد اصلی این بخش نیز این است که استناد مطلبی به خداوند مبتنی بر آیات قرآنی پیش از تفحص از سنت و پس از آن حکمی متفاوت دارد و مادام که از سنت نبوی پی‌جویی نکرده باشیم در انتصاب مطلبی به خداوند حجت نداریم. اما پس از آن هرچه از کتاب و سنت برای ما حاصل شد قابل انتساب به خداوند است و در این انتصاب نصاب حجیت حاصل شده است.
در نتیجه بطلان این ادعای گزاف که بنا به مفاد همبستگی قرآن و سنت، قرآن به کلی غیر قابل فهم، رمزآلود و معماگونه است آشکار می‌شود. تهمت ناروایی که مخالفان شیعه به دلیل کج فهمی و درک ناصواب اعتقاد شیعه، به ایشان وارد می‌کنند.
فصل‌های اصلی کتاب
- تبیین دیدگاه خودبسندگی قرآن
- طرح مدعای خودبسندگی قرآن
- ابهام در ادعای فهم پذیری قرآن
- ادله دیدگاه خودبسندگی قرآن
- جمع‌بندی
– نقد و بررسی دیدگاه خودبسندگی قرآن
- تناقض آشکار در گفتار
- یکسانی آیات احکامی و غیر احکامی در مراجعه به سنت
- وجود مجمل در برابر مبین در قرآن
- جمع‌بندی
– اثبات همبستگی قرآن و سنت
- اعجاز قرآن و لزوم مراجعه به سنت نبی صلی الله علیه و آله و سلم
- مراجعه به سنت، لازمه تعویل بر منفصل
- اثبات قرآنی جایگاه سنت پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم در کنار قرآن
- ائمه علیهم السلام وارثان پیامبر در شأن تبیین قرآن
- جمع‌بندی
– واکاوی عقیده همبستگی قرآن و عترت
- تفاوت معناداری و حجیت آیات
- اعجاز و هدایت قرآن، در رتبه حجیت
- روش دستیابی به حجیت آیات
- حجیت ظواهر آیات پس از جستجو در سنت
- مشکلات راه، مانع از لزوم مراجعه نیست
- روایات عرض، سازگار با لزوم مراجعه
- ظهور اوصاف قرآن در پرتو مراجعه به سنت
- جمع‌بندی
این کتاب توسط جناب آقای دکتر عبدالعلی موحدی، تألیف و در سال ۱۳۹۸ توسط انتشارات امامت اهل بیت علیهم السلام به چاپ رسید.
